Ira Nagel (1971) heeft 18 jaar ervaring in de reisbranche in binnen- en buitenland. Ze heeft zeven jaar gewerkt in Turkije, tweeënhalf jaar in Portugal en ook een tijdje op de Canarische eilanden. Ze is zeven jaar eigenaresse geweest van de eerste spirituele koffiebar Namasté Café in het Zeelheldenkwartier in Den Haag waar ze trainingen gaf gericht op spiritualiteit en hoger bewustzijn. Begin 2022 verhuisde ze naar Bosnië en Herzegovina (Visoko) waar ze zowel privé- als in een groep spirituele retraites geeft en mensen coacht in persoonlijke ontwikkeling. “Om zelf weer verder te kunnen groeien is verandering nodig. Die heb ik gevonden op een geweldige locatie in spiritueel Bosnië”
‘Mijn vrienden en familie dachten wat zoek je daar toch in die rare landen’
‘Ik moet even naar Bosnië’
‘Ik werkte van 1997 tot 2003 in Turkije als reisleidster en daar ontmoette ik mijn geliefde en die kwam uit Belgrado. Er ontstond een lange afstandsrelatie. Hij was nog arts in opleiding en had een tussenjaar genomen. Ik heb door hem die hele oorlog in voormalig Joegoslavië gevolgd en toen was mijn interesse voor dit gebied aangewakkerd. Op een gegeven moment ging de relatie uit, maar voor mijn werk moest ik veel in Kroatië en Slovenië zijn. Ik ben veel gaan reizen over heel de Balkan, toen nog met die Centrotrans bussen. Van Dubrovnik naar Montenegro en dan weer naar Belgrado en van Belgrado naar Griekenland. Mijn vrienden en familie dachten wat zoek je daar toch in die rare landen en associeerden het vooral met de oorlog. Maar dat was natuurlijk al lang over. Ik werd enorm aangetrokken tot Kroatië en Bosnië & Herzegovina. In Kroatië moest ik hotels contracteren voor mijn werk en telkens als ik daar was dacht ik, ik moet even naar Bosnië, al is het om ćevapčići (worstjes gemaakt van vlees) te eten in Mostar (lacht)’.
‘Alles valt en staat hier met connecties’
Ik vertrek
‘In 2019 was ik op een diner in Den Haag en toen tipte iemand om de Bosnische piramides in Visoko te bezoeken. Al snel heb ik een reis met een groep georganiseerd en daarna werd het een soort tweede huis. De mensen wonen hier in de heuvels, verbouwen hun eigen groente en fruit en je kunt hier water vers bij de bron tappen! Gewoon vers mineraalwater en de energie is hier zo hoog. Vervolgens heb ik van mijn spaarcenten een stukje land gekocht in Visoko. Ik had al snel door dat ik echt wilde verhuizen naar Visoko, maar zat wel met de vraag of ik mijn appartement moest verkopen in De Haag. Ik had het er net met iemand over gehad en toen ik thuiskwam viel mijn naambordje van de deur. Dit was wel een heel duidelijk signaal (lacht). Mijn appartement heb ik goed verkocht en daarvan kon ik twee huisjes hier laten bouwen. Eén huis voor mezelf om te wonen en één gastenverblijf om te verhuren. Ook ga ik individuele retraites organiseren en mensen begeleiden in een gezonde mindset, voeding en ook spiritualiteit’.
Het paradijs is hier, je hoeft helemaal niet naar Azië of ver weg te gaan’
Verblijfsvergunning
‘Alles heeft wel vertraging gehad, het is net ‘ik vertrek’, maar dat hoort erbij. Voor verblijfsvergunning moet je allerlei procedures doorlopen. Papieren voor het huis is ook een proces geweest maar we komen nu in een eindfase dus dat is erg fijn. Terwijl ik dit allemaal aan het regelen was vond ik wel de liefde en die komt uit Tsjechië. Dus ik heb wel de tijd gehad om een relatie op te bouwen en om allerlei geweldige plekken te zien hier. Ik heb één ding ontdekt, het paradijs is hier, je hoeft helemaal niet naar Azië of ver weg te gaan’.
Connecties
‘Alles valt en staat hier met connecties. Visoko is maar een klein stadje, iedereen kent iedereen en zonder connecties kom je geen steek verder. Ik heb in coronatijd orgonite stenen ingekocht bij een handelaar hier uit Visoko. Hij maakte prachtige creaties en ik verkocht ze in Nederland. Ik moest dicht met mijn zaak en mijn webshop kon wel doorlopen. Zo hebben we elkaar geholpen in een moeilijke coronaperiode. Hij komt uit een grote ondernemersfamilie die ook zelf huizen bouwen en connecties hebben. Zo’n man is hier een soort ‘padrino’ dus ik heb veel aan hem te danken’.
Altijd welkom
‘Soms is het bewustzijn hier wat lager en dat bedoel ik in de zin we gaan zondag met z’n allen bbq’en in een park en dan laten we de troep gewoon liggen. Natuurlijk niet bij iedereen, net als overal zijn er hier ook verschillen in mensen. Als ik bijvoorbeeld vertel wat ik doe reageren mensen over het algemeen positief en zeggen ze; “wij gaan naar de moskee of kerk en we bidden. Dat is eigenlijk hetzelfde als wat jij doet, mediteren” Wat ik wel opvallend vind is dat meeste mensen hier alles doen vanuit de liefde. Je bent altijd welkom op de koffie, je krijgt nog even een tasje met tomaatjes uit de eigen tuin mee en ze willen je altijd helpen. Een echte Bosniër zal jou altijd helpen. Wat me ook opvalt is dat mensen hier er niet eens van bewust zijn dat ze bewust zijn’.
Alles is er al
‘Ik geloof heel erg in het principe dat ik alles aangereikt krijg vanuit de goddelijke bron. Ik hoef me dus ook geen zorgen te maken of ik op tijd mijn geld ontvang of dat ik word voorzien in mijn behoeften. Want als je denkt dat het van je klant moet komen, moet je misschien die klant gaan manipuleren om bij jou iets af te nemen. Een klant is voor mij een middel en die worden gestuurd naar mij. Als ik hier naar de mensen in de bergen kijk, die simpel leven, hun koe iedere dag melken, eigen groenten en fruit verbouwen en zelf alles inmaken voor de winter, die zeggen eigen hetzelfde. Dus dat is een heel mooi bewustzijn. Wij krijgen alles van god, dus we hoeven ons nergens druk over te maken. We hebben alles hier. Onbewust zijn ze wel bewust. Ze leven met de natuur, ze weten precies welk plantje waar goed voor is’.
‘Samo polako’ – Rustig aan
‘Heel veel mensen in Nederland dromen ervan om zelfvoorzienend te leven, eigen groenten en fruit te verbouwen, eigen land en huis, geen hypotheek meer. Wij dromen daarvan en hier is het nooit anders geweest. En het is het enige land waar ze zeggen ‘samo polako’ ofwel rustig aan, nou dat zul je in Nederland niemand horen zeggen’.
‘Er zijn ook mensen bij vreemdelingendienst die vragen wat ik hier kom doen en niet snappen waarom ik hier kom wonen’.
‘Svaka čast’ – Goed gedaan
‘Ik ben de tweede Nederlander die zich hier vestigt, in Sarajevo heb je veel meer expats. Mijn buren zeggen: “je bent een held hier. Knap dat je als vrouw dit neerzet in een vreemd land met een vreemde taal (lacht). “Svaka čast” (goed gedaan), zeggen ze dan. Ze wensen me veel geluk in mijn nieuwe land. Maar er zijn ook mensen zoals bij vreemdelingendienst die vragen wat ik hier kom doen en niet snappen waarom ik hier kom wonen. Omdat er politieke problemen zijn en geen werk willen ze het liefst naar het Westen. Maar dat heb je in Nederland ook. Veel mensen hier denken dat het Westen beter is maar op dit moment is het hier echt vrijer, meer autonoom. Door mijn komst gaan mensen ook met andere ogen kijken naar hun eigen land. Ik vertel ze vaak dat ze in een paradijs wonen. Natuurlijk snap ik dat je ook hier een inkomen moet hebben. Er zijn ook mensen die geen geld hebben om hun tante in Zenica te bezoeken, nog geen uur verderop. Als mensen hier zouden leren dat ze ook zelfstandig kunnen werken en een eigen bedrijf kunnen hebben, dan wonen ze in een paradijs. Sommige zien het anderen weer niet’.
Toekomst
‘Alles komt hier samen voor mij. Ik kom uit de toeristische sector en heb dus heel veel gereisd in mijn leven. Ik heb zoveel landen gezien en veel gedaan. Ik denk dat het hier booming gaat worden in de komende jaren qua toerisme. Dat heel veel mensen het gaan ontdekken en ik denk dus dat ik het druk ga krijgen. Dit jaar voelde voor mij ook wel een beetje als stilte voor de storm, ook omdat ik heel veel moest regelen. Ideaal plaatje is dat ik acht maanden per jaar hard werk en de overige maanden rustiger aan doe en een beetje rondreis. In de wintermaanden wil ik me ook wat meer richten op de locals. Ook een tarievenlijst maken voor de Bosniërs, voor healing en hoofdmassage en dat soort dingen. Ook een beetje teruggeven aan de community’.
‘Als je hier naartoe komt om alleen weg te gaan uit Nederland is dat geen goede motivatie’
Emigreren naar Bosnië & Herzegovina
‘Procedure voor een verblijfsvergunning hier is best gecompliceerd en duurt minimaal negen maanden. Omdat er zoveel details zijn waar je op moet letten heb ik het vastgelegd in een E-book ‘Wonen in Bosnië’ met tips. Ik ben hier echt naar toegeroepen en ik moest hier zijn. Dus elke obstakel neem ik en is geen probleem voor mij. Ik zie het als mijn initiatie om hier te zijn en ik moet me ook aanpassen. Als je hier naartoe komt om alleen weg te gaan uit Nederland is dat geen goede motivatie. Als je niet van Bosnische afkomst ben of getrouwd bent met een Bosniër is het een pittige weg. Omdat het geen EU-land is duurt het allemaal wat langer en is het lastiger. Verdiep je goed zou mijn advies zijn’.
Favoriete plekken
Het Prokoško-meer is een uurtje rijden vanaf Visoko en is een aanrader want je bent in een totaal andere wereld. Het meer is ook best diep en het is ijskoud. Er lopen koeien rond, je kunt er heerlijk pita eten en het is een rustgevende plek.
Een andere plek dat ik kan aanbevelen is Etno dorp Semešnica in Donji Vakuf, er is een visrestaurant Ribnjak Semešnica met allerlei watervalletjes. Prachtige omgeving en lekker eten.
In directe omgeving van Visoko bevindt zich de eivormige piramide Tumulus ‘Vratnica’ en is echt een krachtplek. Ongeveer 5 km van Visoko vandaan en is een plek met een positieve energie. Weinig mensen kennen het, het is goed te beklimmen en een hele fijne plek.
Ira is expert op het gebied van het manifesteren van je ideale leven. In 2006 kwam zij voor het eerst met manifesteren en de Wet van Aantrekkingskracht in aanraking en leerde zij hier meer over. Sindsdien is zij als diehard student haar manifestatie skills gaan perfectioneren en organiseert ze trainingen, retraites en healings. Meer informatie vind je op Namaste-cafe.
