Zelda Pervan Mulic woont sinds 2018 in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië en Herzegovina. Ze heeft altijd wel de wens gehad om hier te gaan wonen en de liefde bracht haar uiteindelijk naar Sarajevo. Tot haar 24e heeft ze in Enschede gewoond en aan de Hogeschool Windesheim in Zwolle behaalde ze haar bachelor Social werk/ Pedagogiek. In ons eerste contact via LinkedIn triggerde ze me al toen ze schreef: ‘Velen zeggen dat ik ben ‘teruggekomen’, maar in werkelijkheid voelde dat niet zo. Ik heb de stap gemaakt om alleen in een vreemd land te wonen, ondanks dat het zo bekend was. Ik heb alles moeten leren; van verbeteren van de taal, tot vrienden maken en werk vinden’. Momenteel werkt ze remote voor een bedrijf in Heerlen waar ze verantwoordelijk is voor het werven van nieuw talent.
Voor de liefde naar Sarajevo
‘Mijn ouders komen zelf uit Sarajevo en ze zijn in ’92 samen met mijn broer gevlucht naar Nederland. Ik ben geboren in Enschede en heb er tot mijn 24e gewoond. Elke zomervakantie, zoals iedere ‘Balkan-er’ gingen wij naar Sarajevo en brachten wij zes weken door bij mijn oma. Ik had altijd al een wens om hier te wonen, dit was mijn thuis. Toen ik mijn huidige man ontmoette was het dan ook geen verassing voor mijn ouders dat ik zou verhuizen naar Sarajevo’.
Eigen wereldje in BIH
‘Mijn (kinder)hart lag in Sarajevo. Mijn diepste wens was dan ook om ooit hiernaartoe te verhuizen. Dit zal vast ook iets te maken hebben dat wij weinig familie in Nederland hadden en iedereen die ik liefhad in Bosnië & Herzegovina woonde. Ook de vakanties waren een geweldige tijd met vrienden. Ik had een eigen wereldje hier gecreëerd, los van Nederland en dit paste beter. Ik heb dit nooit geuit, maar ik voelde het wel sterk’.
‘Ik heb soms eenzame momenten gehad, maar ik heb veel hulp gehad van mijn man’
‘Waar sta ik morgen? Ik plan niet heel ver vooruit, nooit gedaan’
‘Ik ging naar huis’
‘Ik ging naar huis, zo noemde ik het. Kennissen en vrienden zeiden vaak tegen mijn moeder: “knap dat Zelda is teruggekomen”. Mijn moeder was de eerste die mij en anderen erop wees dat ik niet ben teruggekeerd omdat ik er nooit heb gewoond en dat alles nieuw voor me is. Ik kende het land en de cultuur maar toch begaf ik mij in een onbekende stad met onbekende mensen. De kring vrienden die ik had viel langzamer weg en ik moest nieuwe vrienden maken, in een nieuw huis wonen en wennen aan de mentaliteit. Die is toch harder dan dat ik gewend was uit mijn eigen wereldje. Gelukkig had ik een baan gevonden waar ik voor de Nederlandse markt kon werken, dus ik hechtte daar veel waarde aan. Dit was vertrouwd. Ik heb soms eenzame momenten gehad, maar ik heb veel hulp gehad van mijn huidige man, bij hem kon ik mijn hart luchten’.
Lange wachtrijen en norse mensen
We hebben het over de cultuurverschillen tussen de twee landen en Zelda vult aan; ‘hoewel je de cultuur vanuit huis meekrijgt en hier vele vakanties doorbrengt, is het anders als je er gaat wonen. Grootte irritatiepunt zijn toch wel de lange wachtrijen bij de dokters (lacht). En soms de wat norse mensen. Maar daar heb ik een oplossing voor; blijven glimlachen en dan verdwijnt die norse frons vaak snel. Wat ik vooral mooi vind aan het leven hier is dat het allemaal niet zo geforceerd is. Het tempo is hier zwaarder en sneller, in de zin dat fulltime werken meer de norm is, maar toch had ik in Nederland veel meer het gevoel dat van alles moest. Je moet een nieuwe Apple of Samsung hebben en ik loop hier nu rond met een mobiele telefoon die 2,5 jaar oud is, wat vroeger voor mij ondenkbaar was’.
‘Elk jaar komt er een tas vol pepernoten en chocoladeletters deze kant op’!
Bergen en zee om de hoek
Op de vraag hoe haar week eruit ziet windt ze er geen doekjes om en vertelt ze dat haar week er simpel en overzichtelijk uitziet. ‘Door de week ben ik vooral met werk bezig en in de weekenden breng ik tijd door met mijn dochtertje en man. Het enige voordeel nu is dat ik de bergen en de zee lekker dichtbij heb. Daar maken wij vaak gebruik van en gaan we erop uit’.
Aziatische kruiden en snoepgoed
Als ze iets uit Nederland mocht meenemen naar Sarajevo, wat zou dat zijn? Zelda hoeft er niet lang over na te denken; ‘ik mis de Albert Heijn (lacht). En ik mis vooral het eten, de Aziatische kruiden en het snoepgoed. Elk jaar komt er een tas vol pepernoten en chocoladeletters deze kant op! Daarnaast heb ik geleerd om creatief te koken, dus ik weet nu hoe je kibbeling bakt, nasi en bami maakt. De sushi hier kan ook niet vergeleken worden met die uit Nederland, want die is daar veel lekkerder’.
Toekomstplannen
Op de vraag waar ze zich over 3 jaar ziet stelt ze: ‘waar sta ik morgen? Ik plan niet heel ver vooruit. Nooit gedaan om eerlijk te zijn. Ik ben best wel impulsief, dus dan weet je nooit zeker waar je terecht komt. Er is veel potentie hier. Er wordt een beeld geschetst in het Westen over hoe het hier is maar dat is niet zo zwart-wit. Tuurlijk, er zijn een aantal zaken beter geregeld in Nederland maar ik heb mijn weg hier gevonden. De politieke cultuur is zoals die is, niet gezond maar ook dat kan niet lang meer duren, gezien het systeem niet functioneert. Veel mensen spreken zich uit en komen voor diverse belangen op’.
Bosnische markt aantrekkelijk
Wat zou je zeggen tegen de mensen die twijfelen om er ook te gaan wonen? ‘Doen! Dit is één van de beste keuzes in mijn leven geweest. Dat mijn man naar Nederland zou verhuizen is nooit een optie geweest. Er is hier zeker potentie en ik zou vooral in gesprek gaan met de mensen die de stap hebben gezet. Het grootste voordeel is dat de Bosnische markt erg aantrekkelijk is voor het Westen. Goedkope krachten, maar wel geschoold en dichtbij. De lonen liggen hoger dus je kan er goed mee rondkomen’.
Roadtrippen door BIH
‘Wat ik zelf wel heel mooi vind, zijn de achtergebleven stukken van de bobsleebaan uit de Winterspelen uit 1984 op de berg Trebevic. De skipiste op de berg Igman is ook de moeite waard om te bezoeken. Als je Bosnië & Herzegovina wilt zien raad ik aan om een roadtrip te maken! We hebben zoveel mooie meren, bergen, bossen en plekken met watervallen. Dit heb ik zelf ook nog op de planning staan’.
Volg Zelda via LinkedIn
