Elektrische auto’s zijn populair, maar nog niet in alle landen zijn er even veel mogelijkheden om je auto op te laden. Maja waagde een sprong in het diepe en ging op reis door Europa met haar Zwitserse witte herder Charly en een volledig elektrische auto. Van Arnhem naar Praag (met tussendoor een overnachting in Duitsland), Brno, Bratislava, Wenen, Boedapest, Tuzla, Zagreb, Ljubljana, Salzburg, München en Frankfurt. Wat is haar ervaring? En welke tips heeft ze?
Hoe kwam je op het idee?
“Het was een combinatie van een langgekoesterde wens en praktische voordelen”, zegt Maja. “Ik wilde heel graag nieuwe landen bezoeken en steden zien waar ik nog niet was geweest. Ik wilde met mijn elektrische auto gaan omdat dat vertrouwd voelt, omdat ik flexibel ben en omdat mijn laadpas bijna overal in Europa dekking biedt en dus werkt op de lokale laadsystemen.”
Moest je vaak laden?
Gemiddeld moest Maja om de 2 tot 2,5 uur laden: om de 2 uur als ze veel op de snelweg reed en om de 2,5 uur als ze meer door een stad reed. “Met mijn auto kan ik bij een snellader laden en met 20 minuten laden is hij weer 80% vol. Vanaf dat moment gaat het laden langzamer, dus het heeft niet veel zin om langer dan dat te laden. Dus meestal laadde ik tussen de 15 en 20 minuten, afhankelijk van hoe lang ik zelf een pauze nodig had. In die tijd liet ik Charly uit, haalde koffie en ging naar de wc, dus ik verveelde me zelden en kon dan meteen weer doorrijden.”
Is de informatie over laadpunten betrouwbaar?
“Ik heb een laadpas van mijn werk, van Shell. De app van Shell is mega betrouwbaar, echt fantastisch! Ik ben zelden teleurgesteld. Nog een voordeel van de app: als mijn laadpas het niet deed, kon ik via de app het laden starten. Dat is dan echt een opluchting. Wat wel af en toe tegenviel was dat ik laadpalen had gevonden die op bedrijfsparkeerplaatsen stonden, die op een zondag en feestdagen afgesloten waren. Maar ja, het was Pasen toen ik aan het reizen was, dus ik stond soms voor een gesloten hek helaas.”
Op welke plekken zijn er veel laadpunten?
“In Duitsland en Oostenrijk was er super goede dekking. Ook waren er veel snelladers. Maar ik merkte dat, naarmate ik verder kwam op mijn reis, het aantal laadpalen afnam.” Volgens Maja is er een redelijk netwerk, dus je kunt je auto op best veel plekken opladen. Maar ze wilde ook rekening houden met de palen die onder haar laadpas vielen, omdat ze niet extra wilde betalen als dat niet nodig was. Dat maakt een groot verschil in je keuzemogelijkheden. “In Kroatië heb je bijvoorbeeld een netwerk genaamd Elen waar heel veel laadpalen van zijn, maar die zijn niet aangesloten bij Shell.”
Maja ziet zeker vooruitgang wat betreft het aantal laadpalen. “Maar in de stad Tuzla, waar mijn opa en oma wonen, zijn er drie laadpalen. Eén staat bij een hotel en is alleen voor de gasten. Daarom moest ik mijn auto vaak bij een winkelcentrum neerzetten. Dan ging ik daar eten, winkelen, naar de wc, etc. Grappig genoeg kon je gratis laden bij die laadpalen. Dat doen ze om toeristen aan te trekken naar die winkelcentra. Het begint echt wel te komen en ze beseffen dat mensen steeds vaker elektrische auto’s rijden. Maar het is bij lange na niet te vergelijken met Nederland. Maar Nederland heeft ook weer een veel te goed netwerk, omdat mensen enorm worden gestimuleerd om elektrisch te gaan rijden en daar veel subsidies voor beschikbaar zijn.” Maja’s conclusie: als je de reis heel precies zou plannen, dan sta je misschien minder vaak te laden bij winkelcentra. “Maar aan de andere kant is het gratis en je vermaakt jezelf toch wel.”
Wat is slim om van tevoren uit te zoeken, te regelen of te boeken?
Het was het belangrijk om te zorgen dat er laadpalen in de buurt waren, zodat Maja met een opgeladen auto kon vertrekken. Ze bracht dus van tevoren in kaart waar ze kon laden als ze ergens aankwam. “Verder bekeek ik gewoon per dag waar ik onderweg wilde laden en ik probeerde het zo lang mogelijk te rekken. In de app van Shell is het mogelijk om laadpalen een ster te geven, zodat je ze later weer terug kunt vinden en makkelijk opnieuw als bestemming in kunt stellen. Voor mij was dit de perfecte manier om het te doen. Ik weet dat er ook mensen zijn die alles van tevoren uitstippelen en mensen die de navigatie van de auto gebruiken om laadpalen te vinden, maar ik vind die zelf best onbetrouwbaar.” Een tip is om een grote internetbundel te kopen. Je kunt er namelijk snel doorheen gaan als de Wifi bij je slaapplek niet goed is. En je wilt natuurlijk dat je navigatie blijft werken.
Omdat Maja haar hond Charly bij zich had, was ze beperkter in het kiezen van een slaapplek. Het was ook belangrijk dat er wat groen was om Charly uit te laten. “En ik wilde in de buurt van het centrum zitten zodat ik snel op en neer kon, want ik wilde Charly niet altijd meenemen maar hem ook niet te lang alleen laten. Soms was het lastiger iets in de buurt van het centrum te vinden, omdat niet overal een hond was toegestaan. Maar een groot voordeel van de grote steden, is dat je een elektrische step kunt huren. Dus ik heb heel veel met Bolt gedaan. Overweeg dus zeker ook elektrische steps! Je pakt ze, laat ze achter en gaat weer door. Of overweeg het OV – al was dat voor mij niet altijd een optie omdat Charly niet altijd mee mocht.”
Verder zocht Maja per land uit wat ze wilde zien. “Ik heb de routes die ik in de steden wilde lopen zoveel mogelijk uitgestippeld, om zoveel mogelijk in één dag mee te pakken. Ik heb ook per land gekeken wat de nationale gerechten zijn, want die wilde ik proeven. In Bratislava wilde ik bijvoorbeeld zo’n knoflooksoep in een brood eten. Dat was zó intens lekker!”. Een paar tips: verdiep je in dingen die je graag in Nederland wil doen, maar die daar best duur zijn. Massages zijn op de Balkan bijvoorbeeld veel goedkoper. Verder is volgens Maja handig om enige basis van de lokale taal te hebben om uit de voeten te kunnen met mensen die geen Engels spreken. “Het niveau van Engels is lager in de Balkan landen. In Slovenië had de oudere generatie Kroatisch gehad op school, dus ik kon daar veel beter uit de voeten met mijn moedertaal dan met Engels.” (Maja komt oorspronkelijk uit Tuzla, Bosnië en Herzegovina).
Ben je tegen uitdagingen aangelopen?
Het aantal uitdagingen viel Maja heel erg mee. Heel af en toe: 1) waren er weinig laders, 2) stonden er laders in de app waar Maja niet bij kon door feestdagen of 3) waren er een paar laders in de buurt van waar ze sliep, maar die waren bezet. “Op de Balkan waren deze plekken ook vaak bezet door een benzine- of dieselauto. Dat is heel erg irritant, want dan moest ik vrij leeg ergens wegrijden om vervolgens eerst nog ergens te laden voor ik door kon rijden. Maar het meeste baalde ik dat er niet altijd laadpalen in de buurt waren bij de slaapplekken die ik had gevonden – maar bij mij kwam dit dus echt doordat ik een hond bij me had. Waardoor ik dus eerst nog ergens moest laden voor ik verder kon rijden. Als ik Charly niet bij me had gehad en slaapplekken in de buurt van het centrum en dus van laadplekken had kunnen boeken, was het veel efficiënter geweest.”
Zou je het anderen aanraden om met een elektrische auto naar de Balkan te gaan?
Maja hoeft niet na te denken over het antwoord. “Absoluut, ik zou het iedereen willen aanraden! Sterker nog, ik wil zelf nog een keer zo’n reis maken, maar dan in landen in het noorden van Europa. Ik vond het best spannend, maar ik had er ook zin in en ik dacht: ik zie het wel. Ik denk dat, als je zo’n zelfde soort reis wil gaan maken, dat je wel die mentaliteit moet hebben. Je mag niet te veel stressen over dingen.”
Wat was je mooiste herinnering?
“Ik kijk er nog steeds met heel veel plezier op terug, omdat ik zo veel gezien heb en elke stad was zo mooi! Hongarije was de mooiste plek voor mij om te rijden. Dat kwam misschien door het seizoen, maar hele grote stukken bergen waren volledig bedekt met gele bloemetjes. Dat zag er zó mooi uit!”. Er was nog iets moois aan deze reis. Toen Maja haar route had uitgestippeld, deelde ze die met haar moeder. “Mijn moeder zei dat in Brno een vriendin van ons woont. Met haar en haar ouders waren we bevriend toen we tijdens de oorlog in Duitsland woonden, dus ik ben met haar opgegroeid. Maar toen wij teruggingen naar Bosnië, zijn we elkaar uit het oog verloren. Ik heb haar opgezocht en ik mocht er zelfs slapen. We hebben uitgebreid bijgepraat en ze is nu ook van plan om naar Nederland te komen. Ik vond het heel leuk om te zien dat mensen – zoals Bosniërs, Serviërs en Kroaten – zó goed verspreid zijn over Europa. Het reizen helpt om in contact te komen en echt verbinding te maken. Toen ik in Ljubljana was, bleek daar een nichtje van mijn moeder te wonen. Mijn moeder spoorde me aan om contact met haar op te nemen, terwijl ik dacht: ze kent me niet eens. Maar ze was heel blij dat ik contact opnam en we hebben samen de familie van onze kanten in kaart gebracht. Een groot voordeel van deze reis is dat ik in contact ben gekomen met mensen die ik in de loop van de tijd uit het oog verloren was, of die ik niet eens kende omdat ze ver weg wonen.”
