Waarom Novi Sad?
In 1989 is Jeroen voor het eerst naar de Balkan geweest, waar hij rondreisde met Interrail. In Macedonië verbleef hij bij een gezin dat alleen Macedonisch en Servisch sprak. “Ik nam me voor om de taal ook te leren, zodat ik de volgende keer met mensen kon praten. Nu spreek ik vloeiend Servisch en dat geeft me een hele andere ervaring. Mensen maken snel een praatje met je op straat. Zo kwam ik eens een boer tegen die een gedicht ging citeren. Die kleine gesprekjes vind ik een van de mooiste dingen, het maakt me blij.”
In 2000 is Jeroen kort in Novi Sad, een stad in Servië, geweest voor werk. “Slobodan Milošević, de president van Servië, was toen net afgezet. De stad was nog erg grauw en donker. Ik wilde later teruggaan om te zien of het veranderd was. En dat was zo. Voor mijn gevoel had het allemaal veel meer kleur gekregen en was het levendiger, dus wat ik zag beviel me. De stad is kleiner, overzichtelijker en persoonlijker dan Belgrado (een stad die ik ook goed ken). Het leven is wat rustiger. De mensen zijn heel beleefden toegankelijk en maken snel een praatje. Er is er veel cultuur, waardoor er altijd wat te beleven valt – denk aan festivals en theater of bands in cafés.”
“Kleine gesprekjes vind ik een van de mooiste dingen. En de volgende keer dat ik er ben, herkennen mensen mij nog. Dat vind ik hartverwarmend”.
Wat viel jou meteen op in Novi Sad?
Novi Sad biedt volgens Jeroen een mooie mix tussen de Balkan en het Westen, wild maar toch gestructureerd genoeg. Ook heb je er tamburamuziek (tamburaši). “In veel restaurants wordt deze muziek live gespeeld en als mensen wat gedronken hebben, beginnen ze vanzelf te dansen. Met wildvreemde mensen feesten in een restaurant, dat is een bijzondere ervaring. Straatmuzikanten in Novi Sad spreken me aan en herkennen me als ‘de man uit Gouda’.” Wat Jeroen verder opviel, is dat de straten en de restaurants altijd vol zitten met mensen. Ook de kleurige huizen vallen op: “Novi Sad heeft veel kleur. En de mensen zijn altijd bereid om je te helpen.”
Wat zijn jouw absolute aanraders?
- In Novi Sad heb je het Dunavski park. “Dit is een heerlijke plek waar ik vaak naartoe ga voor de rust. Midden in het park ligt een café, dat is een hele leuke plek! Je kunt er bijzonder goede koffie bestellen, een tafeltje meenemen en ergens in het park gaan zitten.”
- Ben je op zoek naar restaurants waar je kunt eten onder het genot van live, authentieke tamburamuziek? “Ik ga graag naar Sokače en Lazin Salaš voor hun fantastische live muziek en eten.”
- Voor hele goede taart moet je volgens Jeroen aan de overkant van de rivier zijn, bij Multi Tarte. “Daar vind je de beste taart die je kan krijgen en die ik ooit heb geproefd. Dit komt voort uit de traditie van Oostenrijk en Hongarije. Als er bezoek komt, dan maken vrouwen vaak 5 of 6 verschillende soorten taarten. Mensen maken contact via eten.” Het stadsdeel aan de overkant van de rivier heet Petrovaradin en daar ligt bijvoorbeeld ook een gelijknamig fort.
- Jeroen raadt het ook zeker aan om naar het theater te gaan. “Er is veel klassieke muziek, opera’s en ballet en het is niet duur. Veel is Servisch gesproken, maar bij dans of klassieke muziek vormt de taal geen barrière.”
- Een bijzonder café is het Radio café, dat volstaat met radio’s. “Op donderdag hebben ze een language cafe, met tafels voor verschillende talen zoals Duits, Servisch en Russisch. Het is leuk om hier naartoe te gaan en aan een van die tafels plaats te nemen. Zo kom je in contact met allerlei soorten mensen.”
- Wil je even helemaal relaxen? “Atrium Hamam & Spa in Petrovaradin is een fantastische spa/hamam met een restaurant met Oosters eten en het mooiste dakterras van Novi Sad, met een prachtig uitzicht over de stad.”
- Wil je liever naar het strand, ga dan naar Štrand. Dit ligt aan de Donau en hier gaan ook de locals naartoe.
- Novi Sad ligt dichtbij Fruška Gora. “Het heuvellandschap doet me een beetje denken aan Zuid-Limburg. Daar heb je een national park, dus je kunt er mooi wandelen. Er zijn ook zestien kloosters, sommige hiervan kun je bezoeken. Het is een beetje de spirituele en culturele bakermat van Servië. Maar je hebt ook Mövenpick Resort and Spa Fruske Terme, een hotel met spa, waar je prachtig uitzicht hebt.”
- Vanuit Novi Sad kun je ook eenvoudig naar de stad Sremski Karlovci, een museumstad. “Er zijn ook een aantal wijnkelders die je kunt bezoeken, zoals Vinaria vinum. Je moet zeker ook de lokale, zoete likeurwijn proberen als je er bent.”
- Bij Roštilj Papričica (Bul. Oslobođenja 115), een klein eethuis dat streetfood verkoopt, kun je volgens Jeroen voor weinig geld de beste Balkan Hamburger krijgen. “In het Servisch heet het Pljeskavica.”
Waar moet je je bewust van zijn?
Novi Sad was voorheen niet heel makkelijk te bereiken vanaf het vliegveld van Belgrado, zegt Jeroen. Maar tegenwoordig gaat er een directe bus (buslijn 600) die je binnen een half uur naar een groter station brengt en vanaf daar is het nog een half uur met de trein naar het centrum van Novi Sad. Je kunt een taxi nemen, maar dat kost zo’n €50 – tegenwoordig €60 – en de trein maar ongeveer €6. “Daarnaast is het een hele beleving als je met de trein gaat.”
Wat is je mooiste herinnering?
“Ik verbleef een keer bij Atrium Hamam & Spa, ingericht als een oud Turks huis. Het is een prachtige plek, met uitzicht op het fort. Ik heb nog nooit in zo’n mooi appartement verbleven.”
Verder blijven de gesprekjes met de mensen of een avond met live muziek in een restaurant Jeroen altijd erg bij. “Je wordt opgenomen in de dans, dat is mooi. Ook had ik gesprekken met muzikanten, bijvoorbeeld over hun lokale zanger, Đorđe Balaševic die een paar jaar geleden is overleden. Over zijn liedteksten en dat dat kleine gedichten zijn. De volgende keer dat ik er ben, herkennen mensen mij nog. Dat vind ik mooi en hartverwarmend.”
Lees hier meer verhalen van reizigers die je voorgingen naar de Balkan.